سازمان
تأمین اجتماعی با تصویب قانون تأمین اجتماعی در تیرماه
1354 به شکل کنونی تأسیس گردید؛ از تاریخ 1355/04/16 بر اساس ماده 11 قانون تشکیل
وزارت بهداری وبهزیستی، عنوان سازمان تأمین اجتماعی به "صندوق تأمین اجتماعی" تغییر
پیدا کرد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مجدداً صندوق تأمین اجتماعی و نواحی بهداری بهزیستی با
یکدیگر ادغام و تحت نام سازمان تأمین اجتماعی به فعالیت خود ادامه داد )
28/04/ 1358) اهم
وظایف سازمان تأمین
اجتماعی به
موجب ماده یک قانون تأمین اجتماعی مصوب تیرماه 1354، مشتمل بر اجراء و تعمیم و
گسترش انواع بیمههای اجتماعی و استقرار نظام هماهنگ و متناسب با برنامههای
تأمین اجتماعی، همچنین تمرکز وجوه و درآمدهای موضوع قانون تأمین اجتماعی
و سرمایهگذاری و بهرهبرداری از محل وجوه و ذخائر می باشد.
لازم به ذکر است پس از این
تاریخ بر اساس مصوبات متعدد ، شاهد تغییراتی در نرخ حق بیمه، ارائه خدمات و حمایتها
بوده ایم که مهمترین آن ها عبارتند از:
Ø قانون
الزام سازمان تأمین اجتماعی به اجرای بند "الف" و"ب" ماده 3 قانون
تأمین اجتماعی مصوب 24/8/1368؛
Ø قانون
بیمه بیکاری مصوب 26/6/1369؛
Ø قانون
دریافت جرائم نقدی وغیر نقدی از کارفرمایان مشمولین قانون تأمین اجتماعی مصوب
9/5/1373؛
Ø قانون
بیمه همگانی خدمات درمانی کشور مصوب 3/8/1373(صاحبان حرف ومشاغل آزاد واختیاری) ؛
Ø قانون
بیمه بازنشستگی، فوت واز کارافتادگی بافندگان قالی، قلیچه، گلیم و زیلو مصوب
11/9/1376 و قانون بیمه اجتماعی قالیبافان، بافندگان فرش وشاغلان صنایع دستی
شناسه دار (کددار) مصوب 18/5/1388 مجلس شورای اسلامی؛
Ø قانون
بیمه اجتماعی رانندگان حمل ونقل ومسافر بین شهری مصوب 18/2/1279؛
Ø ماده
واحده قانون اصلاح تبصره (2) الحاقی ماده 76 مربوط به مشاغل سخت وزیانآور؛
Ø قانون
اصلاح مواد (9) و (10) قانون تنظیم بخشی از مقررات تسهیل و نوسازی صنایع کشور و
اصلاح ماده 113 قانون برنامه سوم توسعه؛
- در اساسنامه جدید این
صندوق (مصوب سال 1387 هیأت وزیران)، ریاست شورای عالی تأمین اجتماعی بر عهده رئیس
جمهور میباشد (مطابق قانون نظام جامع رفاه وتأمین اجتماعی وزیر رفاه عهده دار
ریاست این شورا است)؛ در حالی که طبق قانون و اساسنامه قبلی، این صندوق زیر نظر
شورای عالی تأمین اجتماعی متشکل از نمایندگان دولت و کارفرمایان و بیمه شدگان
فعالیت می کرد.
سازمان
تأمین اجتماعی یک سازمان عمومی غیر دولتی است که بخش
عمده منابع مالی آن از دو محل حق بیمهها
و سود حاصل از سرمایه گذاری تأمین میشود. میزان حق بیمه
پرداختی در بیمههای اجباری 30 درصد کل دستمزد کارگر است. از این رقم 20 درصد به
عهده کارفرما، 7 درصد سهم کارگر و 3 درصد به عهده دولت است. نرخ بیمه های دیگر مانند بیمههای اختیاری و حِرَف و مشاغل آزاد نیز
بین 14 تا 26 درصد دستمزد و بر مبنای خدمات دریافتی بیمه شده، متغیر است.
مصارف سازمان بیشتر شامل
ایفای تعهدات قانونی و درمان میباشد. تعهدات قانونی شامل تعهدات بلندمدت (هزینه
بازنشستگی، مستمری ازکارافتادگی، مستمری بازماندگان، کمک های جانبی و غرامت نقص
عضو) و تعهدات کوتاه مدت (غرامت دستمزد ایام بیماری و بارداری، کمک هزینه ازدواج،
کفن و دفن و...) میباشد. از مجموع حق بیمه دریافتی (30 درصد)، 18 درصد به تعهدات
بلند مدت، 9 درصد به درمان بیمه شدگان و3 درصد نیز به خدمات کوتاه مدت اختصاص دارد.
بنیان این سازمان از مشارکت
سه جانبه دولت، کارفرمایان و بیمه شدگان در عرصه های
مختلف سیاست گذاری، تصمیم گیری
کلان و تأمین منابع مالی شکل گرفته است. تعهدات این سازمان مطابق با استانداردهای
"سازمان بین المللی کار" و "انجمن بین المللی تأمین
اجتماعی" تبیین و نحوه تحقق این تعهدات و ارایه خدمات براساس مبانی "قانون
تأمین اجتماعی" تعیین گردیده است. مطابق ماده 3 قانون تأمین اجتماعی، حمایت ها شامل حوادث و بیماری ها،
بارداری، غرامت دستمزد، ازکارافتادگی، بازنشستگی، مرگ، مقرری بیمه بیکاری، مستمری
بازماندگان، کمک هزینه ازدواج و کمک هزینه کفن و دفن ازجمله مهمترین تعهدات و خدمات این سازمان می باشد.