در کشور ما نخستین اقدام در زمینة بیمة اجتماعی، تحت پوشش قراردادن کارگران راه آهن سراسری بود. احداث شبکة راه آهن در ایران، تمرکز کارگران، بروز سوانح و پیشامدهای گوناگون، دولت وقت را بر آن داشت که در 30 اسفند ماه 1309 طرح تشکیل «صندوق احتیاط کارگران طرق و شوارع » را تصویب کند.

     هدف این صندوق ارائة خدمات به کارگران راه­سازی و کارگران کارخانه‌ها و بنگاه­ های صنعتی بود. در مرداد ماه 1315، به موجب تصویب­ نامة هیأت وزیران، «صندوق احتیاط کارخانجات دولتی» تقریباً براساس مقررات صندوق احتیاط کارگران طرق و شوارع به وجود آمد و ادارة کل صناعات و معادن موظف شد که کلیه کارگران کارخانه‌ها و مؤسسات صنعتی دولتی را بیمه کند. در آبان ماه 1322، لایحة جدید بیمة کارگران به تصویب دولت رسید که به موجب آن، قانون بیمة کارگران از اواخر 1324 به اجرا درآمد. براساس این قانون مؤسسات دولتی و غیردولتی مکلف به بیمه نمودن کارگران خود نزد شرکت سهامی بیمة ایران یا شرکت بیمة داخلی دیگری با کسب نظر دولت در قبال حوادث حین انجام وظیفه گردیدند.

     نخستین بار در اول بهمن ماه 1331، هیئت دولت لایحه‌ای تصویب کرد که به موجب آن سازمان «بیمه­ های اجتماعی کارگران» زیر نظر وزارت کار تأسیس و تمامی کارگران کشور تحت حمایت نظام بیمه­ های اجتماعی قرار گرفتند؛ متعاقباً در تیر ماه 1354 «قانون تأمین اجتماعی » تصویب و جایگزین قانون بیمه‌های اجتماعی شد. با تصویب این قانون، سازمان تأمین اجتماعی زیر نظر وزارت رفاه وقت تشکیل شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نظام تأمین اجتماعی طبق اصول 29 و43  قانون اساسی پذیرفته شد و نظام بیمه­ های اجتماعی و به تبع آن نظام تأمین اجتماعی، به قوت خود باقی ماند. در حال حاضر، طرح‌های بیمه­ های اجتماعی در ایران با توجه به افراد تحت پوشش، به سه دسته تقسیم می­ شوند: سازمان (صندوق) تأمین اجتماعی؛ صندوق بازنشستگی کشوری؛ و صندوق­ های بازنشستگی مستقل که کارکنان شاغل در مؤسسات تابعة خود (شرکت بیمة ایران، شرکت ملی نفت ایران، شرکت مخابرات، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، بانک مرکزی و سازمان جنگل­ ها و مراتع) را تحت پوشش قرار می‌دهند. مشمولان نظام بیمه‌های اجتماعی (براساس قانون تأمین اجتماعی مصوّب 1358 و لوایح قانونی تا پایان 1373) عبارتند از: مشمولان قانون کار، مشمولان قانون استخدام کشوری و مقررات استخدام خاص، مشمولان قانون استخدام نیروهای مسلّح جمهوری اسلامی ایران، و صاحبان حِرَف و مشاغل آزاد.

     در ایران بخش عمده جمعیت توسط دو صندوق دولتی(صندوق بازنشستگی کشوری و تأمین اجتماعی نیروهای مسلح) و یک صندوق غیر دولتی(سازمان تأمین اجتماعی) پوشش داده شده­ اند؛ سازمان تأمین اجتماعی به عنوان بزرگترین نهاد بیمه‌ اجتماعی کشور بیشترین سهم از نقطه نظر کمی، تنوع شغلی را همراه با ارائه خدمات متعدد تحت پوشش قرار داده است.